Epileptici slikken jaarlijks 12 verschillende geneesmiddelen

Antidepressiva,  antihypertensiva, pijnstillers… Epilepsiepatiënten nemen jaarlijks gemiddeld 12 verschillende geneesmiddelen tegen onder andere de vele chronische ziektes waaraan ze lijden. Maar epilepsie heeft nog andere gevolgen: bijna 1 op de 3 epileptici is minstens één jaar arbeidsongeschikt en is jaarlijks gehospitaliseerd gedurende gemiddeld 40 dagen. Met het oog op de Internationale Dag voor Epilepsie (13 februari) publiceren de Onafhankelijke Ziekenfondsen de meest volledige studie tot nu toe over epilepsie in België. 

GENT- Epilepsie is vooral bekend vanwege de plotse en spectaculaire aanvallen die ze uitlokt, maar veel meer weten we niet over de ziekte. Het is nochtans een van de meest voorkomende neurologische aandoeningen: 1 op de 100 Belgen lijdt aan epilepsie en het aantal patiënten is gestegen met 21% op 5 jaar (tussen 2010 en 2014)*. Om een beter zicht te krijgen op de leefwereld van epileptici en om de gezondheidsuitgaven die de ziekte voor hen en de ziekteverzekering vertegenwoordigt, te kunnen inschatten, hebben de Onafhankelijke Ziekenfondsen hun gezondheidsgegevens aan een diepgaand onderzoek onderworpen.

Heel veel geneesmiddelen

Een van de grote verrassingen van de studie is het enorme geneesmiddelengebruik van epilepsiepatiënten. Ze slikken gemiddeld 12 verschillende geneesmiddelen per jaar. Dat is 2 keer meer dan de algemene bevolking. Welke geneesmiddelen? Medicatie tegen epilepsie natuurlijk, maar ook antibiotica (56%), pijnstillers (48%), antihypertensiva (47%), antidepressiva (44%), enz.
Waarom zoveel geneesmiddelen? Omdat de  meerderheid van de patiënten lijdt aan minstens 2 andere chronische ziektes, bovenop hun epilepsie: 4 op de 10 lijden aan hypertensie, 3 op de 10 aan een depressie, 1 op de 10 aan een psychose…

Om aanvallen te vermijden, nemen de patiënten een anti-epilepticum. Het meest gebruikte geneesmiddel is valproaat (Depakine©, enz…), een middel dat 35% van de epileptici neemt. Een heikel punt: zwangere vrouwen of vrouwen in de vruchtbare leeftijd blijven dit geneesmiddel gebruiken, hoewel dat formeel afgeraden is in hun geval (risico op aangeboren misvorming, autisme…).

Invaliditeit en frequente hospitalisaties

Epilepsie heeft nog een ander zwaar gevolg: arbeidsongeschiktheid. Epileptici zijn vaker inactief in hun beroep:  bijna 1 op de 3 epileptici was invalide in 2014 (langer dan een jaar arbeidsongeschikt).

Patiënten belanden ook vaker in het ziekenhuis: 1 op de 3 epileptici verblijft jaarlijks gemiddeld 40 dagen in het ziekenhuis, terwijl op de totale bevolking 1 op de 10 Belgen gehospitaliseerd wordt, gedurende een gemiddelde periode van 13 dagen. De patiënten komen overigens vaak op de spoed terecht bij een epilepsieaanval: 1 op de 3 epileptici laat er zich verzorgen, dat is het dubbele van de algemene bevolking.

Tot slot is de kostprijs hiervan al even indrukwekkend. De uitgaven voor geneeskundige verzorging, terugbetaald aan een epilepsiepatiënt, schommelen rond de  10.000 euro (gemiddeld bedrag). Voor de patiënt zelf zijn de kosten gelukkig veel lager: gemiddeld 500 euro/jaar (remgelden).

Bewustmaken van de gevaren van polymedicatie

Het grote geneesmiddelengebruik van epileptici baart de Onafhankelijke Ziekenfondsen zorgen. Er is dan ook nood aan een betere samenwerking tussen huisartsen en specialisten, om zo de behandeling regelmatig te herbekijken en ongewenste effecten van polymedicatie te voorkomen. De gezondheidsrisico's van valproaat zijn bekend voor zwangere vrouwen en vrouwen in de vruchtbare leeftijd, maar de bewustmakingscampagnes bij de bevolking en de gezondheidsprofessionals moeten voortgezet worden. Het is, tot slot, absoluut noodzakelijk om de epileptici blijvend bewust te maken van het belang van therapietrouw (goede opvolging van de medische adviezen) én ze te informeren over hun ziekte, haar gevolgen en de gevaren van polymedicatie.

*Epilepsie in België. Prevalentie, uitgaven, sterftecijfers, comorbiditeiten.  Longitudinale analyse 2010-2014 bij de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen (meer dan 2 miljoen personen).